یکصد درس زندگى از امام على(ع)    ص : 81

«التَّوْبَةُ نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ وَ تَرْکٌ بِالْجَوارِحِ وَ اضْمارُ انْ لا یَعُودَ»  غررالحکم

توبه (عبارت از) پشیمانى قلبى، آمرزش خواهى زبانى، ترک عملى گناه با اندام بدن و تصمیم بر عدم بازگشت (به گناه) است.
نکته‏ها و پیام‏ها
1- توبه به معناى بازگشتن و یک نوع انقلاب و قیام درونى علیه خویش و پالایش نفس از گناه و تخلق به اخلاق الهى است.
2- توبه کار واقعى کسى است که وقتى توبه کرد:
الف- روح و قلبش از کار ناشایستى که کرده است، پشیمان باشد تا بااین تحول و انقلاب درونى (: توبه) زنگارى که بر اثر ارتکاب گناهان بر روح لطیف او نشسته محو گردد. قرآن کریم، گناهکاران را توصیه به توبه حقیقى و خالص مى‏نماید: «تُوبُو الَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً»   سوره تحریم آیه 8
ب- با زبان خود از نافرمانى‏هایى که از دستورات الهى کرده است، عذرخواهى و استغفار نماید.
ج- مسیر زندگى خود را عملًا تغییر دهد و از گناهان گذشته دست بردارد و در صورتى که واجبى از او قضا شده است تدارک نماید و اگر تعرضى به حق‏الناس نموده، آن را ادا و جبران کند.
د- بر ترک گناهان مصمم باشد.
3- آثار ارزنده توبه در زندگى انسان فراوان است. برخى از آنها عبارتند از: آمرزش گناهان، برخوردارى از مواهب الهى و زندگى شیرین، تبدیل لغزش‏ها به حسنات و ....